Türkiye’de iş hukuku avukatı, 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve diğer ilgili mevzuatlar çerçevesinde işçi-işveren ilişkilerini düzenleyen uyuşmazlıklarda hizmet verir.
İş Hukuku Avukatı Çalışma Alanları
Türkiye’de iş hukuku avukatının çalışma alanları; genellikle işçi-işveren arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan konulardır. İş sözleşmesinin hazırlanması ve iş sözleşmesinin taraflara getirdiği haklar ve yükümlülükler, iş sözleşmesinin feshi ve sonuçları üzerinden şekillenmektedir. Yine iş yerinde meydan gelen kazalar veya işin doğan gereği oluşan mesleki hastalıklarda işçinin hakları ile işverenin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunundan kaynaklı hukuki sorumluluğu ve şirket vekilinin iş kazalarında cezai sorumluluğu, iş hukuku avukatının çalışma alanlarıdır.
İş Hukuku Avukatının Arabuluculukta Rolü
“2017 yılında 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte, 1.1.2018 tarihinden itibaren iş hukukunda dava şartı olan arabuluculuk uygulaması başlamış olup, düzenlemenin kapsamı dışında bırakılanlar hariç olmak üzere işçi ve işveren alacakları, tazminatları ve işe iade talebiyle açılan davalarda arabulucuya başvurulması zorunlu hale getirilmiştir.” (Didem Yardımcıoğlu, Dr. Öğr. Üyesi, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi)
Arabuluculuk görüşmelerinde iş hukuku avukatı, haklarınıza eksiksiz ve süresinde ulaşmanız için size destek olacaktır. Nitekim bu süreçte haklarınız hakkında karşı taraf ile yapılacak müzakerlerde yapıcı bir savunma dili sürecin hızlı netilenmesine de katkı sunacaktır.
Arabuluculuk Tutanağı İptal Edilebilir Mi?
Arabuluculuk tutanağının iptali irade fesadına değil kanunun emredici hükümlerine, ahlaka ve kamu düzenine aykırılık hallerinden birine dayanılarak talep ediliyorsa 1 yıllık hak düşürücü süre uygulanmaz. Bu sebeplere dayalı kesin hükümsüzlük iddiası her zaman incelenebilir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 10.10.2024 tarihinde, 2024/10147 Esas & 2024/13332 Karar sayılı kararı ile; iş hukukunda arabuluculuk süreciyle ilgili tarihi bir karar vermiştir. Kararda işverenin işçiye yapılacak ödemeleri belgelendirmek amacıyla arabuluculuğa başvurduğu, ancak süreç başlamadan önce herhangi bir uyuşmazlık bulunmadığı tespit edildi. Karar ile; işçinin iş sözleşmesi sona ermeden düzenlenen anlaşma belgelerinin arabuluculuk faaliyeti kapsamında değerlendirilemeyeceği ifade edilmiş oldu. Bu karar ile usulüne uygun arabuluculuk faaliyeti ile iş hukuku avukatının rolü bir kez daha gündeme gelmiştir. Nitekim iş hukuku avukatı, usule aykırı arabuluculuk tutanağın iptali için hukuki süreci doğru yönetecektir.
İş Hukuku Avukatı ile Temsilin Önemi
Gerek iş sözleşmesinin imzalanmasında gerekse iş sözleşmesinin feshinde iş hukuku avuaktına danışmanız size hak ve sorumluluklarınızı pekiştirme konusuda fayda sağlayacaktır. Nitekim iş yerinde meydana gelen olağandışı bir durum nedeniyle de savunmanız alınmasında dahi avukatınızın size katkısı olacaktır. Diğer yandan uyuşmazlıkların doğması ile birlikte; hem ihtiyari hem de zorunlu arabuluculuk süreci ile işbu uyuşmazlıkların davaya dönüşmesi halinde yine iş hukuku avukatı ile temsil edilmeniz hak kayıpalarınız önüne geçecektir.
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
İş hukuku avukatından destek almanız hak kayıplarınızı minimalize edecektir.
İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı
Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I- Sağlık sebepleri:
a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.
II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
III- Zorlayıcı sebepler:
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.
IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.
İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.
İş hukuku avukatından destek almanız hak kayıplarınızı minimalize edecektir.
Uygulamada İş Hukuku
İş Hukukunda Prim Hakkı
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin kararlarında, “İşçi, çalıştığı süre ile sınırlı olmak üzere prim talep edebilir.” ( Yargıtay 9. Hukuk Dairesi E. 2016/31307 K. 2020/15288 T. 9.11.2020, Aynı doğrultudaYargıtay 9. Hukuk Dairesi E. 2021/12194 K. 2022/561 T. 19.1.2022)
İş hukukunda evlilik nedeniyle fesihte kıdem hakkı kazanırmıyım?
Kadın işçi resmi evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde iş akdini feshederse kıdem tazminatına hak kazanır.
İşyerinde yapılan usulsüz fiil ve davranışları işverene bildirmemek fesih nedeni teşkil eder mi?
Doğruluk ve bağlılığa uymayan bu davranış, aynı zamanda sadakat borcunun ihlali niteliğinde olup, işverene haklı sebeple fesih hakkı verir.
İstifa eden işçi, arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma sağlanılması durumunda personel işsizlik maaşı alabilir mi?
İşsizlik ödeneğinin bağlanması gerekir.
Performans düşüklüğü tek başına fesih sebebi midir?
Performans kriterlerinin neler olduğu, değerlendirme kriterlerinin davacıya önceden tebliğ edilmelidir. Değerlendirme sonuçlarına göre işçiye eğitim verilmelidir. Sadece performans düşüklüğü iddiası, işçininin başarı durumunu ortaya koymaya elverişli değildir. Bu nedenle tek başına fesih nedeni değildir.
Ücreti ödenmeyen işçi iş sözleşmesini feshedebilir mi?
İşçi ücretinin yirmi gün içinde ödenmemesi durumunda, işçinin iş görme edimini yerine getirmekten kaçınabileceği açıkça düzenlenmiş, toplu bir nitelik kazanması halinde dahi bunun kanun dışı grev sayılamayacağı kurala bağlanmıştır.
Sigorta primlerinin hiç yatırılmaması, eksik yatırılması veya düşük ücretten yatırılması hallerinde de işçinin haklı fesih imkânı vardır ( Y. 9. HD. 18.1.2010 gün, 2009/24286 E, 2010/74 K. ) Bu ve buna benzer sorularınız için iş hukuku avukatından destek almanızı öneririz.
Tekin Hukuk Bürosu olarak, iş hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarınızda hizmet vermekteyiz. Bizden destek alabilirsiniz.