Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 30’ uncu maddesi ve ilgili hükümleri ile mezkür kanuna dayanılarak çıkarılan kamu kurum ve kuruluşlarına Eski Hükümlü veya Terörle Mücadelede Malul Sayılmayacak Şekilde Yararlananların işçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca; “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde iki eski hükümlü işçiyi uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.“
“Eski hükümlü çalıştırılmasında, kanunlardaki kamu güvenliği ile ilgili hizmetlere ilişkin özel hükümler saklıdır. “
Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Eski Hükümlünün İşçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Eski Hükümlü veya Terörle Mücadelede Malul Sayılmayacak Şekilde Yaralananların İşçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işe alınma” başlıklı geçici 1. maddesi şöyledir:
“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23′ üncü maddesi kapsamında aranan diğer tüm şartları taşımakla birlikte yalnızca 657 sayılı Kanunun 48′ inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde belirtilen şartı taşımaması nedeniyle sürekli işçi kadrosuna/geçici işçi pozisyonuna geçirilemeyen alt işveren işçilerinden; bu Yönetmelik kapsamında eski hükümlü olduğunu belgelendirenler, sürekli işçi kadrosuna/geçici işçi pozisyonuna geçiş yapamadığı ilgili kamu kurum ve kuruluşunca Kurumdan talepte bulunmaksızın 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 üncü maddesi hükümlerine tabi olmak kaydıyla eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işe alınabilir.”
Eski Hükümlü
“Affa uğramış olsa bile ;
- Devletin güvenliğine karşı suçlar,
- Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
- Milli savunmaya karşı suçlar,
- Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk,
- Cinsel saldırı veya çocuğun cinsel istismarı
suçlarından mahkum olmamak şartıyla; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası alan ya da ceza süresine bakılmaksızın zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hüküm giyenlerden cezasını tamamlayanlar, cezası ertelenenler, koşullu salıverilenler, denetimli serbestlikten yararlananlardan eski hükümlü belgesi ile durumlarını belgelendirenleri ifade eder.” [Yönetmelik, m. 4 /1 -a]
İşçi Olarak Alınacaklarda Aranacak Şartlar
Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olarak istihdam edileceklerde;
a) 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türk vatandaşı olmak,
b) 18 yaşını tamamlamış olmak,
c) K2amu kurum ve kuruluşlarının özel kanunlarında yer alan özel şartları taşımak,
ç) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlandığı şekilde eski hükümlü olmak,
d) Ortaöğretim ve üstü eğitim düzeyindeki işçi talepleri için KPSS sınavına girmiş olmak
şartları aranır.
Eski Hükümlünün Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması
Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olarak istihdam edileceklerde 7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu gereğince yapılan arşiv araştırmaları olumsuz gelenler; aşağıda sayılı suçlardan herhangi bir mahkumiyeti bulunmaması halinde ilgili işleme karşı idari yargıda 60 gün içinde dava yoluna başvururak işlemlerin iptalini talep edebilirler.
- Devletin güvenliğine karşı suçlar,
- Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
- Milli savunmaya karşı suçlar,
- Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk,
- Cinsel saldırı veya çocuğun cinsel istismarı
Bu kapsamda davaya konu edilecek içeriğini bilemediğiniz gerekçelerin arşiv araştırmasına konu edilmesine ilişkin uygulamanın amaç bakımından da hukuka aykırılığını iddia edebilirsiniz. Zira kamu güvenliğine engel teşkil etmeyen özel durumunuzun, kamuda çalışma hakkınızı tamamen engellediği gözetildiğinde eski hükümlü çalıştırma düzenlemesinin amacına açıkça aykırılık teşkil ettiği ortadadır.
Yürütmenin Durdurulması
Aday hakkında idarenin kurullarınca alınan olumsuz kararlar, eski hükümlünün çalışma hayatına başlamasına engel teşkil ettiğinden telafisi güç zararlar doğacaktır. Bu kapsamda idari yargıda öncelikle yürütmenin durdurulmasını talep etmeniz önem arz etmektedir.
Yargı Kararları
“657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48/A-5. maddesinde belirtilen şartı taşımasa dahi, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 23. maddesi uyarınca eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işe alınabileceği, bu çerçevede, istihdam başvurusu kabul edilerek usulüne uygun şekilde işe başlatıldıktan sonra, arşiv araştırması sonucuna dayanılarak hizmet sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.” karar Danıştay Onikinci Daire 15/06/2021 tarihli 2020/4851 Esas ve 2021/3916 Karar sayılı ilamı ile kesinleşmiştir.
“davacının eski hükümlü olduğu durumu idarenin bilgisinde (adli sicil kaydı) olmasına karşın, … istihdamlarına imkan tanındığı hususu gözetilmeden ve bu çerçevede, davacının sürekli işçi kadrosuna alınmasında (istihdamında) takdir hakkı kapsamında kamu yararı ve hizmetin gerekleri dikkate alınmak sureti ile herhangi bir değerlendirmede bulunulmaksızın, mahkumiyete ilişkin bilgi notundan hareketle, 657 sayılı Kanun’un 48.maddesinin (A) bendinde aranan şartları taşımadığından bahisle istihdamına son verilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı ” [Danıştay, Onikinci Daire 2020/97 Esas, 2021/6602 K., K.T. 13/12/2021]
“dava konusu işlem öncesi ve sonrası dönemlerde 3 adet Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenmiş eski hükümlü belgesini almış olduğu, davacının ilk olarak istihdam edildiği 06/12/2018 tarihi ve dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle hukuken eski hükümlü statüsünde olduğu ve bu statüde bulunma şartını sağlamadığı gerekçesiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.” konu karar Danıştay 12. Dairesi’nin 03.06.2021 tarihli, 2020/5127 Esas, 2021/3441 karar sayılı ilamı ile kesinleşmiştir.
Tekin Hukuk Bürosu
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz gelen adaylar davanız için alanında uzman bir idare avukatından danışmanlık almanız, dosyanızı ilk aşamadan itibaren idare avukatı ile takip etmeniz son derece önemlidir.
İdari dava dosyalarınız için sürecin bir avukat vasıtasıyla yürütülmesinde son derece yarar vardır. Adana avukatlık büromuzla iletişime geçerek idare hukuku alanında son derece profesyonel hukuki destek alabilirsiniz.
Ramazan Tekin
http://ramazantekin.av.trAdana‘da faaliyet gösteren Avukat Ramazan TEKİN, bir taraftan makale ve Yargıtay kararları yayımlayarak hukuk dünyasındaki güncel bilgilere erişimi kolaylaştırırken, diğer taraftan idare/vergi hukuku, ceza hukuku, tazminat hukuku, gayrimenkul hukuku, miras hukuku, medeni hukuk, icra iflas hukuku, iş ve sosyal güvenlik hukuku davalarında avukatlık hizmeti sunmaktadır.